Je kent de goed bedoelde maar vooral vanzelfsprekende teksten vast wel: goedemorgen, eet smakelijk, nog een fijne dag en gecondoleerd. Veelal formaliteit, maar eigenlijk totaal niet oprecht.
Wat nu wanneer je al die teksten in het dagelijks leven zou weglaten? Worden er dan nog wel gesprekken gevoerd? In de ochtend begint men vaak met een ‘goedemorgen’, waarbij het voor mij aanvoelt als dat iemand mijn ochtend bepaalt. Dat het ‘goed’ moet zijn. Wie weet heb ik wel een pesthumeur, denk ik dan. Daarentegen wanneer je diezelfde persoon in de middag, avond of nacht wederom spreekt, komt er geen ‘goedemiddag’ of ‘goede avond’ tegemoet. Ja, wel dan weer uiteindelijk een ‘slaap lekker’ - daar gelaten dat ik niet direct zal gaan slapen. Waarom komt er nooit een ‘veel plezier met tv kijken’ of ‘geniet van de seks samen’? Juist - omdat dat geen vanzelfsprekende tekstjes zijn. Ik heb wel eens tegen het bezoek gezegd wanneer zij huiswaarts keerden, ‘het laatste stootje is van mij’. Kijk, dát is nu origineel. Inclusief een schaterlach als tegenreactie.
Ik kan een gesprek herinneren waarbij iemand vroeg hoe het ging, en ik er op mijn manier op in ging. Geloof mij, diegene heeft het daarna nooit meer gevraagd. "Hoe gaat wat? Ja, 'het', maar wat is 'het'? Of is 'het' ook 'wat' maar dan kom je automatisch weer terug op de vraag wat wát dan is".
In het Engels wordt er vaak bovenaan een e-mail ‘how are you today?’ gezet, alvorens de persoon begint met hetgeen waar over gemaild wordt. Ook daar zijn er vanzelfsprekende tekstjes zichtbaar in het dagelijks leven. Ongetwijfeld zal het de afzender totaal niet boeien hoe jouw dag is, want diegene mailt je niet voor niets. Diegene heeft je nodig. In het Nederlands is de vertaling ‘hoe gaat het?’ of ‘alles goed?’ waarbij de vraag vaak wordt beantwoord met ‘ja met jou?’ om vervolgens te horen dat het met diegene ook goed gaat. Formaliteit.
Afgelopen zomer maakte ik kenbaar aan mijn vriend dat al die standaard tekstjes, niet hoeven. Hij zei letterlijk: ‘oh, dit is eigenlijk best lastig zo. Ik zit er echt op te letten nu’. Sindsdien, houdt hij er rekening mee en bestaan onze gesprekken alleen nog maar uit pure inhoud.
Goedemorgen, eet smakelijk, is alles naar wens, heeft het gesmaakt, proost, slaap lekker, gecondoleerd, de beste wensen, gelukkig nieuwjaar, veel plezier, rij veilig, fijne dag nog, en groetjes. Laatstgenoemde vind ik nog het meest nergens op slaan - wat zijn groetjes nu precies? Ik heb het opgezocht, het behoort toe tot etiquette. Letterlijk betekent het: ‘Een groet is een ritueel, veelal een beweging of, in het geval van verbale groet, een zin of woord, dat in de meeste gevallen wordt gebruikt om sociaal contact op gang te brengen of af te breken.’
Dus met andere woorden - ‘groetjes’ is een slotwoord. Om vervolgens bijvoorbeeld een telefoongesprek te verbreken. Dus, het is eigenlijk nietszeggend. Formaliteit volgens de etiquette.
Ik hoor vaak: ‘Max, je denkt te veel na’. Dat klopt, ik denk na over alles. Over betekenissen, bedoelingen - werkelijk alles. Daar past communicatie volgens de formaliteit niet bij. Er zijn vast mensen die nu niet meer met mij durven praten, omdat een deel van de inhoud geheid zal gaan wegvallen. Zie het als een uitdaging. Ik bén een uitdaging.